Description
Η παρούσα έκδοση, η οποία αποτελεί συνέχεια μιας παλαιότερης δημοσίευσης του Κυριάκου Ν. Δημητρίου (“Victorian Cyprus: Society and Institutions in the Aftermath of the Anglo-Turkish Convention, 1878-1891”, Byzantine and Modern Greek Studies, τόμ. 21, 1997, σελ. 1-29), θα μπορούσε συμβατικά να ενταχθεί στο γνωστικό αντικείμενο της κοινωνικής ιστορίας.
Τα βικτωριανά κείμενα που δημοσιεύονται εδώ, παρμένα από τα πιο έγκριτα επιστημονικά περιοδικά της εποχής, παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την κοινωνική ζωή των Κυπρίων του δεύτερου μισού του δεκάτου ενάτου αιώνα, γιατί είναι τα πρώτα κείμενα που μεταφέρουν στο κέντρο της κραταίας βρετανικής αυτοκρατορίας συνοπτικές, αλλά ταυτόχρονα γραφικές εικόνες του νέου αποκτήματος. Ας σημειωθεί ότι η καινούρια εδαφική κτήση προκάλεσε το έντονο ενδιαφέρον, αν όχι και συγκίνηση, ενός μεγάλου τμήματος του αγγλικού λαού, αφού επρόκειτο για ένα νησί με μακραίωνη ιστορία, την πλειοψηφία του οποίου συγκροτούσαν καταπιεσμένοι χριστιανοί με οθωμανική υπηκοότητα. Οι περιγραφές του φυσικού τοπίου, της υπάρχουσας υποδομής και της εσωτερικής οργάνωσης στις πόλεις και στις αγροτικές κοινότητες, συνήθως αποτυπώνουν πιστά και αντικειμενικά την πραγματικότητα. Άλλωστε, πώς θα μπορούσαν να μην είναι αντικειμενικές;
Ο Βρετανός αναγνώστης, όπως και τα πολιτικά πρόσωπα, παρά τον αρχικό ενθουσιασμό τους αγωνιούσαν για το οικονομικό κόστος της νέας αποικίας σε βάρος του αυτοκρατορικού ταμείου. Σε ό,τι αφορά όμως τις αφοριστικές γενικεύσεις που υπεραφθονούν στα κείμενα, και οι οποίες αναφέρονται στο χαρακτήρα των κατοίκων της νήσου, θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί. Οι συγγραφείς των άρθρων – πολιτικοί, πρόξενοι, αντιπρόσωποι επιχειρηματικών οργανώσεων και τουριστικών γραφείων, ή απλά φιλοπερίεργοι περιηγητές (κυνηγοί θησαυρών, αρχαιοτήτων, ακόμα και θηράματος) που ανήκουν στις ανώτερες κοινωνικές τάξεις – είναι τις περισσότερες φορές ριζικά αποστασιοποιημένοι από το αντικείμενο της περιγραφής τους. Παρά το γεγονός ότι αυτή η “απόσταση” συμβάλλει στη ρεαλιστική απεικόνιση του εξωτερικού κόσμου καθώς και στην παρουσίαση επιμέρους κοινωνικών φαινομένων, όπως το έγκλημα και η τοκογλυφία, ωστόσο δυσκολεύει ουσιαστικά την ανίχνευση και ανάλυση των αιτιακών παραγόντων που τα προκαλούν.
