Description
«Μπορούν οι άνθρωποι να αλλάξουν τον τρόπο που συμπεριφέρονται ή η ιστορία επαναλαμβάνεται αενάως, με τους ανθρώπους να είναι ισόβια καταδικασμένοι να επαναλαμβά- νουν τραγωδίες του παρελθόντος, δίχως να αλλάζουν τίποτα πέρα από το ντεκόρ;»
Η απάντηση σε αυτό το θεμελιώδες ερώτημα, το οποίο επανέφερε πρόσφατα σε ένα άρθρο του ο σημαντικός σύγχρονος διανοητής Γιουβάλ Νόα Χαράρι με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία, δεν είναι εύκολη. Σε κάθε περίπτωση, μολονότι 7 τις τελευταίες δεκαετίες διαφαινόταν η διάθεση να διδαχτεί η ανθρωπότητα κάτι από την Ιστορία, τα πρόσφατα γεγονότα αναζωπυρώνουν τα επιχειρήματα όσων τείνουν να υιοθετήσουν την εκδοχή της επανάληψης, ενώ, παράλληλα, υπονο- μεύουν την προσπάθεια όσων μάχονται για την αλλαγή.
Οι άνθρωποι της τέχνης και του πνεύματος ανήκουν εξ ορισμού στους δεύτερους. Και στέκονται σήμερα αμήχανοι, σχεδόν ματαιωμένοι, αναρωτώμενοι εάν όσα πράττουν, όσα καταθέτουν και υπερασπίζονται οδηγούν σε ένα καλύ- τερο αύριο. Προσπαθούν να σκεφτούν τι να πουν, πώς να δράσουν, ποια παρέμβασή τους μπορεί να είναι ικανή να αναγεννήσει την ελπίδα.
